4 kilometer spoorviaduct aanleggen tussen kabels en leidingen met gevaarlijke stoffen

Deze nieuwe route zorgt ervoor dat het spoorverkeer voor het Rotterdamse havengebied niet langer over de Calandbrug rijdt en dus geen hinder meer ondervindt door brugopeningen voor de scheepvaart. Na voltooiing van het nieuwe spoortraject wordt de Calandbrug gerenoveerd, zodat deze weer geruime tijd mee kan.

Collega Kevin Gravesteyn is werkzaam als projectleider kabels en leidingen, Juust van Raak in de rol van projectcoördinator en Michiel Koppelman als toezichthouder van het Graafloket. Zij worden op afstand ondersteund door onze databeheerders/tekenaars (die werken met GIS) en onze juridisch adviseurs voor de toetsing van juridische documenten (VTA/VTM/POS). “Juust en Kevin verzorgen de afstemming in het voortraject met onder andere de netbeheerders en de opdrachtgever”, vertelt Michiel. “Op het moment dat de werkplannen klaar zijn, de interne graafvergunning is afgegeven en iedereen buiten start, dan ga ik me ermee bemoeien. Controleren of ze zich aan de afspraken houden, bijvoorbeeld of de beschermende maatregelen getroffen worden zoals afgesproken en of er volgens de CROW500 en het handboek leidingen gewerkt wordt. Ook zorg ik ervoor dat er veilig gegraven wordt en dat iedereen buiten de Klic App heeft en weet hoe ermee om te gaan.”

Michiel leidt ons rond langs het 4 kilometerlange tracé. In dit project zijn relatief weinig verleggingen van kabels en leidingen, maar ligt de nadruk op het waarborgen van de ongestoorde ligging. Een leiding met stikstof, zoutzuur, aardolie of 150 kV hoogspanningskabels leg je niet zomaar (tijdelijk) anders neer. “Die moeten allemaal goed in kaart gebracht en beschermd worden”, vertelt Michiel. “De kabels en leidingen in dit gebied zijn van vitaal belang, daarom stellen de netbeheerders strikte eisen ter bescherming van hun leidingen. Zo worden er diverse overkluizingen gemaakt, van draglineschotten tot legioblokken en zelfs complete constructies van tijdelijke damwanden, waarover de brugdelen van de stalen boogbrug worden aangeleverd.” Behalve gevaarlijke situaties, kan schade aan kabels en leidingen ook grote economische gevolgen hebben als hierdoor bijvoorbeeld het productieproces van een of meerdere bedrijven stil komt te liggen.

Niet alleen voor de bouw van het nieuwe spoorviaduct zelf worden beschermingsmaatregelen getroffen. Als onderdeel van het project worden er op een tweetal locaties namelijk ook stalen boogbruggen gebouwd. Deze zijn in delen geproduceerd (door Smulders en Hollandia) en over het water aangevoerd per ponton. Aangekomen op locatie, zijn ze over het land ingereden naar zogenaamde voorbouwlocaties. Op de voorbouwlocatie wordt de boogbrug uit de afzonderlijke brugdelen opgebouwd en vervolgens op zijn definitieve plek gelegd. Zowel bij het aanvoeren van de brugdelen als het inrijden van de boogbruggen in zijn geheel, worden kabels en leidingen gekruist. In het voorjaar van 2020 zullen beide bruggen in hun geheel naar de definitieve locatie te worden verplaatst een paar honderd meter verderop.

Op het moment van ons eerste bezoek worden er damwanden aangebracht vlak naast een stikstofleiding. De damwanden moeten de stikstofleiding straks beschermen tijdens de bouwwerkzaamheden. Hoe goed alles van tevoren ook is berekend en uitgezocht, toch kun je onvoorziene omstandigheden tegenkomen. Tientallen meters damwand zijn inmiddels de grond in gegaan tussen het spoor en een stikstofleiding, tot de medewerkers ineens meer weerstand voelen en op onderzoek uitgaan waardoor dit veroorzaakt wordt. De mannen stuiten op een grote betonnen rioolput vol cement die niet op de Klic-tekening staat.

Eén van de medewerkers belt meteen Michiel (verantwoordelijk voor het Graafloket en toezicht) om te bespreken hoe met deze situatie om te gaan. Michiel vertelt over zijn rol: “Ik word gebeld door iemand die buiten aan het werk is, vervolgens zoek ik uit welke partijen eigenaar zouden kunnen zijn van de put en geef ik dit door. In dit geval is er niemand te vinden die weet van het bestaan van deze put, dus hebben we in overleg met bevoegd gezag en de betrokken netbeheerders besloten deze voorzichtig te slopen en af te voeren.”

Bij het tweede bezoek grappen we dat ze op dit tracé ‘damwand’ als verboden woord moeten instellen, want er gaat geen minuut voorbij zonder dat iemand ‘damwand’ zegt in de keet of ergens op één van de werken. Vooral tijdens ons tweede bezoek in juli lijkt het alsof op elke locatie damwanden de grond in worden geslagen. Of vaak niet geslagen, maar voorzichtig gedrukt om vervormingen van de ondergrond en trillingen tot een minimum te beperken.

Naast het treffen van beschermende maatregelen die de ongestoorde ligging van kabels en leidingen waarborgen, is het van groot belang om in het werk na te gaan of kabels en leidingen niet toch vervormen. Hiertoe worden leidingen in de nabijheid van werkzaamheden gemonitord door LBITA op verticale, maar ook horizontale verplaatsingen. In de meeste gevallen volgens beproefde methodes, waarbij er meetbaken met beugels of zadels aan de ondergrondse leiding worden bevestigd die vanaf het maaiveld gemeten worden. Ook vindt er op enkele leidingen monitoring plaats middels meetdraden op de leiding om deze continu te kunnen meten of omdat er beschermingsconstructie op het maaiveld aanwezig zijn voor het zware materieel, waardoor de gebruikelijke methodes niet mogelijk bleken.

Veiligheid is natuurlijk altijd van groot belang, maar is bij projecten als deze cruciaal. Elke ochtend voor het werk start, is er een veiligheidsbespreking (toolbox) per team buiten. Als je in de buurt van een stikstofleiding de grond in gaat, is het verstandig om na te denken waar de wind vandaan komt en dus welke kant je op moet vluchten als deze leiding wordt geraakt. Voor Michiel zorgt dit er ook juist voor dat dit zo’n interessant project is.

Tot eind volgend jaar is het Theemswegtracé under construction, al zal de rol van projectleiders Kevin en Juust hier wel afnemen zodra de werkzaamheden in de ondergrond zijn afgerond. Voorlopig is het nog druk in de grote keet, waar het volledige tracé in geprinte satellietfoto’s in de lange gang hangt.